Oprezno ljeti: vrućina i sunce mogu uzrokovati alergije na dezodoranse 

Iako nam je znojenje neophodno za rashlađivanje tijela, nastojimo izbjeći mokre mrlje na odjeći i miris znoja. Najviše žlijezda znojnica imamo pod pazusima, na stopalima i dlanovima. Miris znoja potječe od produkata metabolizma koji se izlučuju znojem, kao što su jako začinjena hrana, alkohol ili lijekovi koje osoba uzima, kao što znoj ima i karakterističan miris kod nekih bolesti. Onaj poznati neugodan miris znoja uzrokuju bakterije s naše kože koje razgrađuju znoj te se oslobađa 3-metil-2-heksanoična kiselina koja je glavni uzrok neugodnog mirisa. 

Krivci za alergijske reakcije 

Miris znoja ublažavamo toaletnim sredstvima dezodoransima i antiperspirantima. Dezodoransi neutraliziraju bakterije i sprječavaju nastanak neugodnih mirisa, a antiperspiranti pored toga ublažavaju i samo znojenje. Supstancije na koje se često upozorava kao na štetne, a sadržane su u dezodoransima i antiperspirantima su aluminijeve soli i parabeni. Oni su često i odgovorni za razvoj alergijske reakcije. 

U medijima se mogu pronaći tvrdnje da su aluminijeve soli povezane s nekim bolestima, prvenstveno Alzheimerovom bolesti i rakom dojke kod žena, no čvrsto potkrijepljenih dokaza nema, pa stoga zasad nisu zabranjene. Parabeni se pak koriste kao konzervansi, najčešće kao kombinacija nekoliko različitih parabena. Kemijski su stabilni, vrlo učinkoviti i jeftini, pa se koriste u brojnim toaletnim i kozmetičkim proizvodima. Postoje studije koje parabene povezuju s razvojem tumora (posebno dojke), no slično kao i kod aluminijevih soli te studije nisu nepobitno dokazale takav štetan učinak parabena te ne postoji zabrana njihovog korištenja. 

No, i aluminijeve soli i parabeni, ali i ostali sastojci jakih dezodoransa i antiperspiranta (posebno mirisi), mogu uzrokovati razvoj alergijskih reakcija. 

Čimbenici rizika i simptomi 

Alergijske reakcije su češće pri: 

• visokim temperaturama okoline, 
• izlaganju suncu, 
• u kombinaciji sa sintetičkom odjećom, agresivnim sapunima ili 
• nakon brijanja ili depilacije. 

Ove alergije se očituju: 

• svrbežom kože, 
• crvenilom, 
• pri jačim reakcijama i pojavom urtikarije, odnosno koprivnjače. 

Koprivnjaču prepoznajemo po pojavi blijedih ili crvenkastih plikova koji izrazito svrbe. Stoga su preporuke da se koriste blagi dezodoransi, nekoliko puta dnevno, ali uvijek na opranu kožu. 

Antiperspirante treba koristiti rijetko, u onim danima kad se očekuje dodatno pojačano znojenje ili kad je otežan pristup toaletnom prostoru.  

O prirodnim dezodoransima 

Danas su posebno popularni dezodoransi koji sadrže prirodne supstancije i ne preporučuju ih samo ekološki osviještene osobe, već i zdravstveni stručnjaci. Ne djeluju kao antiperspiranti i nemaju tako snažan i dugotrajan učinak kao klasični dezodoransi. 

Prirodni dezodoransi sadrže kao bazu neku prirodnu masnoću: karite maslac, kakao maslac, kokosovo ulje, ulje makadamije, maslinovo ulje, bademovo ulje ili ulje marelice. 

Praškaste supstancije poput aru praha, kukuruznog škroba i sode bikarbone služe za upijanje znoja, a aru prah djeluje i antibakterijski. 

Prirodna eterična ulja ne djeluju samo kao mirisi, već imaju i određeni antibakterijski učinak, čime sprječavaju neugodan miris znoja. Koriste se ulje čajevca, ružmarina, lavande, kadulje, čempresa, geranija. Citrusna eterična ulja treba izbjegavati jer mogu uzrokovati fototoksične reakcije, odnosno pigmentaciju kože. Za oblikovanje dezodoransa u čvrstom obliku koriste se pčelinji ili kandelila vosak. 

Grupe prirodnih dezodoransa 

Ovi prirodni dezodoransi se također mogu podijeliti u grupe, ovisno o sadržaju djelatnih supstancija.  

Prva grupa, „najmanje prirodna“, sadržava propilenglikol kojeg treba izbjegavati, kao i talk za kojeg posljednjih godina postoje studije o štetnosti (zbog vrlo sitnih čestica koža ga može apsorbirati).  

Druga grupa sadržava sodu bikarbonu koja kod nekih izaziva iritacije i trietilcitrat ili cink ricinoleat, koji nisu štetni, ne izazivaju iritacije, no ipak ih neki ne smatraju pravim prirodnim spojevima. 

Treća grupa su ultimativni prirodni dezodoransi, često reklamirani „bez sode bikarbone“ (engl. baking soda free). 

Kristalni kamen se također smatra prirodnim proizvodom. Sadrži oblik aluminija, koji se naziva alum, čije molekule su prevelike da bi se mogle apsorbirati u kožu. One tvore zaštitni sloj na koži i tako sprječavaju rast bakterija i njihovu razgradnju znoja.