Što znači ako nam krvna slika otkrije neutropeniju?

Obično, kada bolesnik dođe liječniku te zatraži i dobije uputnicu za kompletnu krvnu sliku, pa sutradan pita kakvo su mu željezo, šećer u krvi i masnoće, ostaje iznenađen kada mu liječnik odgovori da to nije krvna slika.

Kratki uvod u krvnu sliku

Naime, krvna slika obuhvaća sedimentaciju eritrocita (SE), kompletnu krvnu sliku (KKS) i diferencijalnu krvnu sliku (DKS), brojčanu vrijednost crvenih krvnih zrnca (eritrocita), hemoglobin (sastojak eritrocita koji na periferiju nosi kisik, a s periferije u srce, a zatim u pluća nosi ugljični dioksid da bude izdahnut), te leukocite zadužene za obranu organizma od infekcije i trombocite neophodne za zgrušavanje krvi (u slučaju ozlijede, da ne iskrvarimo).

Što se pak tiče leukocita, te vojske za obranu od infekcija, njih u milimetru kubičnom ima od 4,5 do 9,7 x 10 na 9. U diferencijalnoj krvnoj slici (DKS) razvrstaju se leukociti na neutrofile (koji su najbolji braniči od bakterijske infekcije), limfocite odgovorne u obrani od virusnih infekcija, eozinofile koji su odgovorni za alergijske reakcije, te monocite i bazofilne neutrofile.

Što su neutrofilni leukociti?

Dakle, neutrofilni leukociti su poznati i kao neutrofilni granulociti. Njihov je postotak u normalnoj krvnoj slici odrasla čovjeka 44 do 72% od ukupnog broja leukocita. Oni su zaduženi za obranu čovjeka od bakterijskih infekcija. Uz bakterijsku infekciju i povišenu tjelesnu temperaturu njihov broj se povećava, što povećanom produkcijom iz koštane srži, a što mobilizacijom onih koji su bili stacionirani uz stijenke krvnih žila, dok ih povišena temperatura i ubrzanje krvotoka mobilizira u obrani organizma.

Što je neutropenija?

Neutropenija je stanje kada je broj neutrofilnih granulocita u perifernoj krvi manji od 1,5 x 10 na 9/L krvi. Može biti umjerena (više od 1,0), srednje teška (0,5 – 1,0) i teška (manje od 0,5) kada se naziva agranulocitoza.

Uzroci neutropenije mogu biti nasljedni i stečeni čimbenici:

• oštećenja matičnih stanica koštane srži (leukemija, plazmocitom koji su tumori stanica koštane srži koje istisnu neutrofile),
• ionizirajuće zračenje,
• metastaze malignih tumora,
• imunološka reakcija na lijekove,
• poremećaj u diobi i sazrijevanju neutrofila u koštanoj srži,
• skraćenje života neutrofila,
• preraspodjela u krvotoku tako da se veći dio neutrofila nalazi u marginalnom prostoru uz stijenke krvnih žila i
• kombinacija više poremećaja.

Kada je količina neutrofila u tijelu normalna, ali je promijenjena raspodjela među odjeljcima, radi se o lažnoj neutropeniji.

Posljedice neutropenije

Reperkusije na organizam ovise o brzini nastanka neutropenije, stupnju neutropenije i njenom trajanju. Bolesnici s neutropenijom su skloni bakterijskim infekcijama kože, sluznica i, u najtežim slučajevima, sepsi.

Dijagnoza i liječenje

Dijagnoza se obično postavlja analizom krvne slike nakon težih bakterijskih infekcija. Nakon što se u krvnoj slici nađe neutropenija, potrebno je učiniti biopsiju koštane srži. Potrebna je i rendgenska te mikrobiološka obrada s ciljem traženja uzroka neutropenije. Potrebno je učiniti i ultrazvuk abdomena s traženjem eventualnog povećanja slezene i limfnih čvorova u trbušnoj šupljini. Duljina života neutrofila može se pak odrediti radioaktivnim kromom.

Liječenje ovisi o stupnju i trajanju neutropenije. Bakterijske infekcije se liječe antibioticima, najprije empirijski (prema iskustvu) i, konačno, prema dobivenom antibiogramu. Ponekad treba koristiti i kombinacije antibiotika.

Imunološki uzrokovane neutropenije liječe se imunoterapijom (kortikosteroidima). Kod povećane slezene (hipersplenizma) treba razmisliti o splenektomiji (kirurškom odstranjenju slezene).

Bolesnike koji se liječe citostaticima treba upozoriti na mogućnost pada broja neutrofila i na način izbjegavanja infekcija (kloniti se većih skupova, nositi masku).

Mijeloidni faktor rasta je lijek koji stimulira stvaranje, diferencijaciju i funkciju neutrofila, pa ih treba primijeniti pri liječenju bolesnika na intenzivnim kemoterapijskim protokolima.

Transfuzije granulocita rijetko se primjenjuju i to samo kod vrlo teških infekcija u bolesnika s dugotrajnom neutropenijom.